آزادی عقیده با احترام به عقیده تفاوت دارد

در ماه های اخیر فعالیت های زیادی در سطح فضای مجازی علیه دینداری و دینداران به راه افتاده است، از آن میان فعالیت صفحه ای در فیس بوک با عنوان «کمپین یادآوری امام نقی به شیعیان» حساسیت ها و واکنش های بیشتری را موجب شده است. مدافعان چنین فعالیت هایی هدف خود را مبارزه با عقاید نادرست و خرافات در میان مردمان سرزمین مان می دانند و مخالفان آن شوخی با مقدسات خود را توهین به خود می دانند و تهدید به برخوردهای قهرآمیز با فعالان آن کمپین می کنند. درباره این دیدگاه ها و دلایل آنان برای موافقت یا مخالفت با این فعالیت نظری ندارم. اما گروهی نیز با اینکه عقیده مذهبی محکمی نداشته و ندارند، با این استدلال که باید به عقیده دیگران احترام گذاشت این نوع فعالیت ها را محکوم می کنند. 

نکته ای که در این میان باید یادآوری کرد این است که: احترام به عقاید دیگران گزاره ای بی معنا است. هر کسی آزاد است هر عقیده ای داشته باشد و این عقیده برای خود آنها محترم است و هیچ کس حق ندارد دیگری را به صرف داشتن عقیده ای محکوم کند یا به داشتن یا نداشتن عقیده ای اجبار نماید. اما این بدان معنا نیست که همه باید به عقیده یک فرد یا گروه دیگر احترام بگذارند. 

اگر شوخی با امامان شیعه به دلیل آنکه به عقاید دیگران توهین است ممنوع باشد، خوردن گوشت گاو یا بی احترامی به سنگ و چوب نیز به دلیل توهین به عقاید هندو ها یا بت پرستان باید ممنوع شود. حال آنکه پیروان آیین تشیع که اقلیت مسلمانان را تشکیل می دهند در بسیاری موارد به عقاید و نظرات سایر مسلمانان بی احترامی کرده و می کنند و غیر شیعیان را ناحق می دانند. 

بهتر آن است به جای ادعای گزاف و غیرممکن احترام به عقاید دیگران، آزادی عقیده دیگران را به یاد بسپاریم و بیاموزیم نقد و نقدپذیری پایه و اساس مردمسالاری است.